نظری بر مبانی فلسفی ربط: ثابت، سیال، یا هردو: ارزیابی ربط در نظام‌های بازیابی اطلاعات برمبنای دیالکتیک افلاطونی

Authors

محسن نوکاریزی دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

مهدی زینالی تازه‌کندی دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

Abstract:

هدف: تحلیل دو رویکرد نظام‌گرایی و کاربرگرایی در نظام‌های بازیابی اطلاعات و ارزیابی ربط از منظر بنیان‌های معرفت‌شناختی و ارائه رویکردی ترکیبی مبتنی‌‌‌‌بر دیالکتیک افلاطونی.روش‌‌شناسی: پژوهش حاضر مطالعه‌ای نظری است که با نگاهی انتقادی دو رویکرد نظام‌گرایی و کاربرگرایی در نظام‌های بازیابی اطلاعات و ارزیابی ربط را تحلیل کرده و با توجه به نقاط قوت و ضعف احتمالی آن، روشی به‌نسبت جامع مبتنی‌بر دیالکتیک افلاطونی پیشنهاد داده است.یافته‌ها: به‌لحاظ معرفت‌شناختی، رویکرد نظام‌گرایی ریشه در فلسفه ثبات پارمنیدسی و رویکرد کاربرگرایی ریشه در فلسفه سیلان هراکلیتوسی دارد. تغییر در نیاز اطلاعاتی، شیوه دیدن جهان، و تغییر در فرایند قضاوت ربط را می‌توان با استفاده از نظریه سیلان هراکلیتوسی؛ همچنین تغییر قضاوت ربط درباره مدرکی واحد را در زمان‌های مختلف می‌توان با ثبات پارمنیدسی توضیح داد. برای پیروزشدن بر کاستی‌های این دو رویکرد در ارزیابی ربط مدارک بازیابی‌شده، به‌کارگیری روش دیالکتیکی افلاطونی می‌تواند روشی جایگزین باشد.نتیجه‌گیری: دیالکتیکی افلاطونی روش مرکب استقرایی – قیاسی است که در آن همه اجزای بازیابی اطلاعات در تمام مراحل جستجو به‌صورت یک کل دیده می‌شود که همه اجزای آن در عمل، در تعامل با یکدیگرند؛ بنابراین می‌تواند رویکردی مناسب برای ارزیابی "ربط" در نظام‌‌های بازیابی اطلاعات باشد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی ربط در نظامهای ذخیره و بازیابی اطلاعات ... از رهیافت شناختی

فرایند شناخت کاربر به عنوان جستجوگر اطلاعات در یک نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، می‌تواند تأثیر زیادی بر ارزیابی او از ربط داشته باشد. مقاله حاضر پس از بیان شرحی مختصر از روانشناسی شناختی و ربط و ارزیابی آن، حوزه‌های شناختی کاربر را که بر ارزیابی ربط تأثیرگذار هستند، بررسی می‌نماید. این حوزه‌ها «ادراک»، «توجه» و «قضاوت» را در بر می‌گیرد. این مقاله علاوه بر اینکه می‌تواند مبنای تحقیقات ع...

full text

ربط عینی و ربط ذهنی در نظام های اطلاعاتی (تحلیلی بر ربط در بازیابی اطلاعات)

دامنه مباحث میان فلاسفه از دو موضع عین گرایی و ذهن گرایی به مبحث ربط نیز که از مباحث بنیادین طراحی و ارزشیابی نظام های اطلاعاتی است کشیده می شود. درک ما از موضوع ربط و چرائی دستاوردهای موجود در ادبیات آن بدون درک صحیح از این بحث های بنیادین کامل نخواهد بود. این پژوهش ضمن مروری اجمالی بر این دو دیدگاه تلاش کرده است به گونه ای جمع بندی از آن دست یابد که برای نظام های اطلاعاتی مورد نیاز و پذیرش با...

full text

معیارهای ارزیابی ربط در نظامهای بازیابی اطلاعات: دانسته ها و ندانسته ها

ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات یکی از چالشهای بزرگ متخصصان علم اطلاعات است چون تعیین کارآیی یک نظام به قضاوت در مورد ربط مدارک ارائه شده با نیاز اطلاعاتی کاربر بستگی دارد و این موضوع دارای پیچیدگی های خاصی است. از طرفی نظامهای بازیابی وبی، بسیار متفاوت تر از نظامهای بازیابی سنتی هستند. در محیط وب نیز با نظامها با مجموعه های رتبه بندی شده و نظامها با مجمو عه های رتبه بندی نشده مواجه هستیم که هر...

full text

ربط و مفهوم آن در بازیابی اطلاعات

هدف از طراحی هر نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، بازیابی اطلاعات مرتبط است و ربط، زیربنای طراحی و ارزیابی این نظام ها است. هرچند ربط امری نسبی به نظر می ر سد تلاش برای افزایش آن، یعنی تطابق بین کاربر و پاسخ نظام های بازیابی همچنان ادامه دارد. با وجود اهمیت مفهوم ربط هنوز هم تعریف، ماهیت و ابعاد آن از سوی صاحب نظران به گونه های متفاوتی تفسیر و تأویل می گردد و دلیل آن است که ربط از اساس دارای ماهیتی...

full text